- خبرنگار اجتماعی - https://socialreporter.ir -

آسیب ۱۲ میلیارد دلاری دزدان سومالی به تجارت دریایی

گفت وگو : علی البرزی

اشاره :

در مدت دو ساعتی که با امیر دریادار حبیب الله سیاری فرمانده نیروی دریایی ارتش همکلام بودیم، هر چه تلاش کردیم تا اطلاعات تازه ای درباره تجهیزات جدید، آخرین دستاورد های نیروی دریایی و مواردی از این نمونه به دست آوریم، نتوانستیم! احتیاط فرمانده خوش صحبت نیروی دریایی و شرایط حاکم بر حوزه نظامی کشور اجازه باز شدن برخی مسائل را نداد و بسیاری از پرسش هایمان بی پاسخ ماند.

درباره ویژگی های ناوشکن «ولایت»، پرسیدیم، پاسخ نداد. ! زمان برگزاری رزمایش مشترک با کشورهای منطقه را جویا شدیم، پاسخمان را به زمان دیگری موکول کرد! در نهایت درباره تهدید کشورهای حاشیه خلیج فارس از وی پرسیدیم ، سربسته پاسخمان را داد. این را هم باید به پای نظامی گری و شرایط ویژه یک فرمانده عالیرتبه نظامی گذاشت.

البته ما که مشتاق شنیدن خبرهای تازه ای از دستاوردهای نیروی دریایی ارتش بودیم کوتاه نیامدیم. تا جایی که می توانستیم پرسش های خود را مطرح کردیم. در نهایت این شد که در ادامه می خوانید.

******************************************

*امیر سیاری!  از ابتدای سال شاهد فعالیت های گسترده این نیرو درحوزه نظامی و مقابله با دزدان دریایی بودیم، آیا این حضور پررنگ براساس برنامه ریزی خاصی انجام شد و دلیل ویژه ای داشت ؟

نیروی دریایی در ابتدای سال تدابیری را مبنی بر حضور در آب های بین المللی از فرماندهی کل قوا دریافت کرد و بر مبنای این تدابیر نیروی دریایی تا به امروز برای توسعه کشور در آب های آزاد براساس سند چشم انداز و همچنین دفاع از منابع و منافع دریایی حضور مستمری در منطقه دریای مدیترانه و سواحل جنوب شرق داشته است. در حقیقت معنای این تدبیر این بود که باید در مأموریت‌های نیروی دریایی تغییرات اساسی به وجود آید و برای این تغییرات نیاز بود که تحولی در این نیرو ایجاد شود.

امیر سیاری [1]علاوه بر این در ابتدای سال ماموریتی به نیروی دریایی برای عبور از کانال سوئز ابلاغ شد که در این ماموریت ناوشکن های ارتش از کانال سوئز عبور کردند و وارد دریایی مدیترانه شدند. این حضور باعث شد تا یک تحول بزرگی در بحث دریایی ایجاد شود. عبور ناوشکن های ایران از کانال سوئز برای نشان دادن اقتدار جمهوری اسلامی ایران در آب های آزاد انجام شد، چرا که در حال حاضر به غیر از حضور دریایی ایران با هیچ وسیله دیگری نمی توانیم اقتدار خود را در آب های بین المللی نشان دهیم.

این حضور تأثیرات بسیار زیادی بر دشمن به ویژه رژیم صهیونیستی داشت؛ چرا که آنها باور نمی‌کردند که ما در چنین صحنه‌ای حضور داشته باشیم، اما خوشبختانه این اتفاق افتاد و ما توانستیم اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران را به نمایش بگذاریم.

*یکی از ماموریت های اصلی نیروی دریایی که کمتر به آن پرداخته شده است، اعزام زیر دریایی ایران به دریایی سرخ است، این اعزام واکنش مستقیم مقامات آمریکا و اسرائیل را به دنبال داشت، تا جایی که روزنامه «هاآرتص» ضمن مخابره این خبر مدعی شد که آمریکا و اسرائیل این اقدام تهران را به منزله تهدیدی برای توازن استراتژیک منطقه پرآشوب خلیج فارس ارزیابی می کنند، آیا دلیل خاصی وجود داشت که به ماموریت این زیر دریایی کمتر پرداخته شد مانند دلایل امنیتی و یا نظامی ؟

نه! دلیل خاصی وجود نداشته است. دراین ماموریت زیر دریایی ایران به مدت ۷۰ روز در منطقه دریایی سرخ حضور داشت، این حضور نقش مهمی در تثبیت جایگاه ایران در آب های آزاد داشت. اصل ماجرا از این قرار بود که تا پیش از اعزام ناوگروه چهاردهم، اعزام ناوگروه‌های نیروی دریایی ارتش به آب‌های آزاد مبتنی بر حضور یگانهای سطحی و انجام ماموریت توسط این یگانها بود؛ اما درچهاردهمین ناوگروه اعزامی این نیرو، یک فروند زیردریایی به نام زیردریایی «یونس» نیز حضور داشت که این مسأله از اهمیت ویژه‌ای برخورداربود.

زیردریایی یونس از مسیر سواحل بندرعباس وارد دریای عمان و سپس شمال اقیانوس هند شد و پس از پیشروی تا مدار ۱۰ درجه به خلیج عدن رسید و سپس از تنگه باب المندب عبور کرد و وارد دریای سرخ شد که پس از پیشروی تا نیمه‌های دریای سرخ و استقرار در آن محل به تنگه باب‌المندب بازگشت و برای مدت کوتاهی در بندر جیبوتی، بندر سلاله و بندر مسقط عمان استقرار داشت و در روز چهاردهم تیرماه هم مراسم استقبال از آن در بندرعباس برگزار شد.

*امیر ! در ماه های گذشته شاهد اعزام مستمر ناوگروه نیروی دریایی به منطقه خلیج عدن بودیم، مقامات ایران اعلام می کنند که اعزام مداوم این ناوگروه ها برای نجات کشتی های تجاری از تهدیدات احتمالی دزدان دریایی در این منطقه انجام می شود، اما در نقطه مقابل مقامات آمریکا مدعی هستند که ناوگروه های ایران برای جاسوسی از منطقه و جمع آوری اطلاعات از توان دریایی کشورهای دیگر در آب های آزاد حضور دارند، مصداق بارز این موضوع هم گزارش چند وقت پیش خبرگزاری «آسوشیتدپرس» است. در این گزارش اشاره شده بود، ایران ناوگروه های خود را برای شناسایی و جاسوسی از توان دریایی آمریکا و اسرائیل به منطقه عدن اعزام می کند، به راستی چرا و به چه دلیل نیروی دریایی ارتش از حدود یک سال پیش وارد فاز جدیدی از ماموریت های دریایی در خلیج عدن شد؟

نه! به هیچ وجه اینطوری نیست که رسانه های خارجی تحلیل می کنند.

*خب، پس اصل ماجرا از چه قرار است، فکر نمی کنید درباره دلایل اصلی این حضور کمتر صحبت شده است!؟

اصل ماجرای اعزام مستمر ناوگروه های ایران به خلیج عدن به این صورت است که مدتی پیش با قدرت گرفتن دزدان دریایی در منطقه خلیج عدن سازمان جهانی دریانوردی به همه کشورها اعلام کرد که هر کشوری که توانایی دارد و می تواند امنیت تجارت دریایی این منطقه را برقرار کند، ناوگروهای مسلح خود را برای حفاظت و حراست از منطقه و کشتی های عبوری اعزام کند. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی از جمله اولین کشورهایی بود که ناوگروه های خود را به این منطق اعزام کرد.

سومالی [2]در شرایطی کنونی نفتکش ها و کشتی های تجاری و باری جمهوری اسلامی درسراسر دنیا تردد دارند و این در حقیقت تردد منافع ایران درآب های دوردست است، بنابراین چنانچه این منافع درآب های دوردست وجود نداشت نیروی دریایی هم به انجام رزمایش های خود می پرداخت، اما در حال حاضربخش عظیمی ازمنافع جمهوری اسلامی که درآب های بین المللی در حال تردد و فعالیت هستند دربرخی موارد دچارمشکلاتی شده است و خطراتی آنها را تهدید می کند.

یکی دوسال است که این تهدید دریایی ازناحیه دزدان دریایی علیه کشتی های ایرانی در آب های بین المللی به ویژه منطقه خلیج عدن وجود دارد و نیروی دریایی هم با توجه به وظیفه ذاتی وماموریت اصلی خود وارد این ماجرا شد. این ماموریت نیروی دریایی جدید نیست، اما رویداد و پدیده ای که این روزها در خلیج عدن به نام دزدان دریایی وجود دارد جدید و متفاوت است که درگذشته به این وسعت نبود.

*به نظر شما این پدیده در منطقه عدن چگونه شکل گرفته است؟

بسیاری از گروه های دزدان دریایی از کشور سومالی هستند، سومالی هم کشوری است که ملت فقیر و گرسنه ای دارد و به همین دلیل برای منافع مالی در قالب گروه های مسلح به کشتی های تجاری حمله می کنند. بسیاری ازاین دزدان دریایی از کشورهای همان منطقه هستند و از نظر وضعیت داخلی کشورهایشان ساماندهی خاصی ندارد، بیشتر این دزدان دریایی یا محتاج دزدی هستند و یا به تحریک افرادی دست به دزدی دریایی می زنند.

*درباره پدیده دزدی دریایی در منطقه خلیج عدن سازمان جهانی دریانوردی در تازه ترین گزارش خود هشدار داده است که گروه های دزدان دریایی روز به روز در حال قدرت گرفتن هستند و این احتمال وجود دارد که برای خود سلطه قدرتمندی را در منطقه عدن تشکیل دهند، به نظر می رسد زمان آن فرارسیده که تدابیر جدی تری از سوی نیروی دریایی برای مقابله با دزدان دریایی اتخاذ شود؟

بله! درسته، تا مدتی پیش اگر دزدان دریایی حمله می کردند، برای مثال با یک فروند قایق هجوم می آوردند، اما هفته پیش به یک نفت کش با ۳۵ فروند کشتی حمله کردند. این نشان می دهد که روز به روز در حال قدرت گرفتن هستند و تاکتیک های خود را تغییر داده اند.

دزدان دریایی [3]البته برخی از کشورها هم بدشان نمی آید که در منطقه عدن با استفاده از دزدان دریایی ناامنی ایجاد کنند، روندی که در یک سال گذشته به تدریج این دزدان دریایی درمنطقه عدن با دزدی های فراوان و به دست آوردن امکانات زیاد برای خود قدرتی را به وجود آورده اند و به همین دلیل توانسته اند حیطه فعالیت خود را گسترش دهند و حتی تا اقیانوس هم پیش روی داشته باشند.

*به طور طبیعی اگرهمین روند ادامه داشته باشد و دزدان دریایی جولان بدهند، در آینده ای نه چندان دور دیگر هیچ کشوری قادر به مقابله با آنها نیست، چه باید کرد امیر ؟

این دزدی های دریایی به طور میانگین سالانه ۱۲ میلیون دلار به بخش تجاری جهان آسیب وارد می کند. تمام کشورهایی که باید نفت خود را از این منطقه برای تجارت عبور دهند، باید ازمنطقه خلیج عدن عبور کنند و بر عکس اگر بخواهند واردات هم داشته باشند با زهم از این مسیر عبور می کنند.

برای مقابله جدی با این پدیده باید یک کار جهانی انجام شود، چرا که این روزها شاهد قدرت گرفتن دزدان دریایی در منطقه عدن هستیم و این موضوع نگران کننده است، این احتمال وجود دارد که قدرت گرفتن این گروه ها و حمایت پنهان برخی کشورها باعث تنش های جدی در این منطقه شود. اگر منطقه فعالیت دزدان دریایی درحوزه آب های داخلی کشور بود می توانستیم برای مقابله با آن برنامه ریزی بهتری داشته باشیم، اما درشرایط کنونی به دلیل اینکه در آب های بین المللی این دزدی های دریایی انجام می شود، باید راهکاربین المللی ارائه شود.

به نظر من درحال حاضر قوانین بین المللی درستی هم برای برخورد با دزدان دریایی دراین منطقه وجود ندارد و بسیاری ازاین دزدان دریایی حتی کشور مشخصی هم ندارند و به صورت قبیله ای درحاشیه خلیج عدن زندگی می کنند. این دزدان به دزدان «سومالی» معروف هستند.

البته نیروی دریایی با توجه به وظایف ابلاغی از ستاد کل نیروهای مسلح و تدابیر فرماندهی کل قوا همواره آماده اجرای ماموریت های خلیج عدن است. چرا که بیش از ۹۰ درصد تجارت کشور ما از طریق دریاست و اگر نتوانیم امنیت کشتی‌ها و نفتکش‌های خود را برقرار کنیم؛ چرخه اقتصادی مملکت با مشکل مواجه خواهد شد. بنابراین، برای تعیین خطوط کشتیرانی خود باید در اقیانوس هند حضور داشته باشیم.

*امیر سیاری! اگر موافق باشید به بحث تجهیزات نیروی دریایی هم اشاره ای داشته باشیم، به تازگی در مجله شماره ۲۲۸ مجله نظامی اسرائیل گزارشی مبنی بر فرسوده بودن ناوگان دریایی ایران منتشر شده است، در بخش هایی از این گزارش به نقل از کارشناسان نظامی اشاره شده است که تجهیزات نیروی دریایی ایران پس از ۳۲ سال فرسوده و از رده خارج است! شما در سمت فرماندهی نیروی دریایی ارتش چه پاسخی به این ادعا و گزارش نظامی دارید؟

از این جهت که نیروی دریایی یک نیروی تجهیزات محور است و به واسطه تجهیزات دریایی خود می تواند در دریاها حضور داشته باشد، اظهار نظر این کارشناسان درست است، اما این موضوع را که تجهیزات ما فرسوده شده را قبول نداریم. اگر تجهیزات ما فرسوده است ، پس ما چطور می توانیم در آب های آزاد حضور داشته باشیم؟ اگر پاسخ این سوال را بدهند، تمام ابهامات بر طرف می شود. اگر امروزعنوان می کنیم که در ساخت و ساز به جایی رسیده ایم که ناوشکن جماران را می سازیم، پس در عمر دهی انقلابی به تجهیزات موجودمان این توانمندی را داریم.

*امیر! این صحبت شما کاملا صحیح است، اما چرا ایران در چند سال گذشته آنطور که باید نتوانسته در حوزه ساخت زیر دریایی و شناورهای زیر سطحی فعالیت چشمگیری داشته باشد؟ آیا توان ساخت این شناور ها را نداریم و یا بنابر مصلحتی ساخته نمی شود؟ شاید هم می سازید اما صدایش را در نمی آورید !

البته در بحث ساخت تجهیزات نظامی ، به طور طبیعی رعایت اصولی انجام می شود، اما اینطوری هم نیست که شما می گوید ما هم شناورهای زیر سطحی ساخته ایم و هم شناورهای رو سطحی و این روند ادامه هم خواهد داشت.

نیروی دریایی در چند فاز ساخت و سازهای بزرگی داشته است که از جمله ساخت ناوهای موشک انداز کلاس ‘ پیکان’ در سال ۱۳۸۲ که اولین آن هم به نام پیکان تولید شد و پس از آن ناوهای کلاس پیکان در کشور در حال ساخت است. ناوهای پیکان ساخته شده در ایران نیز به مراتب از آنچه که در اروپا چند کشور با هم ساخته اند بهتر و پیشرفته تر و از توانمندی بالایی برخوردار است ودر آزمایشات متعدد نیز این مساله به اثبات رسیده است. در ساخت تجهیزات جزئی این نیرو از زمان پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران دفاع مقدس در زمینه ساخت قطعات و سامانه ها به دستاوردهای بزرگی دست یافته است.

دزد دریایی [4]پس از ساخت ناوچه پیکان و ناوهای موشک انداز کلاس پیکان نیروی دریایی موفق شده است زیردریایی هایی از جمله زیردریایی کلاس غدیر را طراحی و تولید کند که چند فروند از این نوع زیردریایی در سال ۸۸ به این نیرو ملحق شد که مسیر تولید آنها همچنان ادامه دارد. کمتر کشوری در دنیا می تواند ناوشکن بسازد، اما ما ناوشکن «جماران» را ساختیم و تا زمانی که این ناوشکن به دریا نرفته و تیراندازی و موشک پرتاب نکرده بود برای دشمنان ما غیرقابل باور است.

*به پروژه ساخت ناوشکن جماران اشاره کردید، ناوشکن دوم ایران به نام«ولایت» در سواحل شمال ایران در حال ساخت است، چرا تا به امروز به جزئیات توانمندی های این ناوشکن اشاره ای نشده است؟

ما همچنان هم نمی خواهیم که درباره این ناوشکن صحبتی کنیم، انشالله در زمان مقرر درباره این ناوشکن و توانمندی های بی نظیرش هم صحبت می کنیم.

آیا دلیل خاصی وجود دارد که همه فرماندهان عالیرتبه نیروی دریایی در زمان گفت و گو درباره ویژگی های این ناوشکن سکوت می کنند؟

اجازه بدهید درباره ویژگی های این ناوشکن در آینده ای نزدیک به صورت کامل تر صحبت کنیم.

*خب! شما که درباره این موضوع صحبت نمی کنید، از ما پرسش از شما امتناع برای پاسخ ! پس من پرسشم را به صورت دیگری مطرح می کنیم. ایا ناوشکن «ولایت» در حال حاضر مراحل ساخت خود را طی می کند؟

بله! ما علاوه بر ناوشکن ولایت، ناوهای جنگی و ناوشکن های بسیاری در شماره های ۲ ، ۳ و ۴ در خط تولید داریم. در حقیقت ما از مرحله ساخت ناوشکن جماران و ولایت هم جلوتر رفته ایم. البته لازم است که من به این نکته هم اشاره کنم که پس از ساخت زیردریایی ها سبک و نیمه سنگین ما به مرور به به سمت ساخت زیردریایی های بزرگتر با اقتدار جلو می رویم.

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، صنایع وزارت دفاع و دانشگاهها زوایای یک مثلثی هستند که وقتی کامل شدند توانمندی لازم بوجود آمده است. فعالیت انواع زیردریایی ها در شرایط آب و هوایی خلیج فارس که از رطوبت و شرجی هوای بالایی برخوردار است، حکایت از توانمندی متخصصان ایرانی در تعمیر و نگهداری این شناورها دارد.

زمانی می خواستیم تعمیرات اساسی بر روی این زیردریایی ها انجام دهیم، یکی از پیشنهادات این بود که برود کشورسازنده اما فرمانده معظم کل قوا فرمودند که خودتان تعمیر کنید، سخت است یاد می گیرید و این موضوع امروز محقق شده است.

دستیابی به رادارها ، سونارها و مهمات مورد نیازی چون اژدر و موشک به همین راحتی نیست و برخی چیزها هم هست که علم آن در دانشگاهها نیست و اینها به صورت علم اختصاصی در نیروهای مسلح در آمده است و ما داریم نیازمندی هایمان را بدین ترتیب تامین می کنیم.

سومالی 1 [5]ما در رزمایش ولاتی ۹۰ ثابت کردیم که می توانیم یک نیروی دریایی قدرتمند داشته باشیم. در این رزمایش از توانمندی‌های گوناگون از جمله زیردریایی‌های کلاس سبک و سنگین، ناوشکن، ناوهای موشک انداز، پشتیبانی و توپدار و قایق‌های تندرو به همراه هواپیماهای بال ثابت، بالگرد، هواناوها و تیپ‌های مختلف مانند تفنگداران دریایی و سایت‌های موشکی استفاده کردیم.

*چرا هر ازچند گاهی خبرهای درگوشی می شونیم درباره اختلاف شدید بین نیروی دریایی ارتش و سپاه. آیا به واقع اختلافی بین نیروی دریایی سپاه و ارتش وجود دارد؟

هیچ موضوع خاصی و اختلافی بین نیروی دریایی ارتش و سپاه وجود ندارد و ما با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعامل خوبی در همه زمینه ها داریم.

*شنیده ها حاکی از این است که بعد از اینکه حراست بخش عظیمی از سواحل جنوبی کشور به نیروی دریایی سپاه واگذار شد، این اختلاف ها هم بیشتر شده است!

نه! ما به طور کامل با نیروی دریایی سپاه تعامل و همکاری داریم. این هم از شایعاتی است که هر از چندگاهی توسط رسانه های بیگانه مطرح می شود. نیروی دریایی سپاه و ارتش در ماموریت ها مکمل یکدیگر هستند، نیروی دریایی سپاه حفاظت بخشی از منطقه دریایی خلیج فارس را بر عهده دارد و نیروی دریایی ارتش هم به عنوان یک نیروی راهبردی در ابعاد بزرگتر و در منطقه بزرگتر ماموریت حراست از مرزهای آبی را در برابر تهدیدات احتمالی انجام می دهد.

در چند سال گذشته با اجرای چندین رزمایش دریایی سطح همکاری های دو نیروی گسترش یافته و با برنامه ریزی بهتر به دنبال استفاده از تجربیات یکدیگر در حوزه حراست از مرزهای آبی هستیم./ انتهای مطلب

منبع : قدس

Share [6]