شاید زمانی که «ویلیام هانا» نویسنده مجموعه کارتونی تام و جری سرگرم نوشتن داستان این کارتون جذاب بود، در تخیلش هم نمی‌گنجید که روزی داستانش به واقعیت تبدیل شود و خیابان‌های تهران شاهد صحنه‌هایی از جدال گربه‌ها و موش‌ها باشد.
در روزهای گرم تابستان فقط کافی است برای چند دقیقه از کنار جوی آب و یا فاضلاب برخی از مناطق تهران گذر کنید تا با صحنه‌هایی از جدال موش و گربه و یا حضور موش‌ها در اطراف سطل‌های زباله مواجه شوید. موش‌ها یک محصول وارداتی از دیگر کشورها هستند که همراه با کالا و از مبادی ورودی همچون بنادر، فرودگاه‌ها، راه آهن و حتی کامیون و کانتینرهای حمل کالا وارد کشور می‌شوند.
[1]جولان موش ها در جوی آب
*عملیات مقابله با موش‌ها با رمز نابودی کامل
اولین بار طرح مبارزه و مقابله با موش درکشور در سال ۶۳ مطرح شد و سپس در سال‌های ۶۹ تا۷۹ در قالب طرح‌های مختلف ادامه پیدا کرد، اما تمامی این طرح‌ها مقطعی و زود گذر بود و تاثیر خاصی در مبارزه و مقابله با موش‌ها در کلانشهری همانند تهران نداشت.
گسترش ساخت و ساز در تهران از سال ۸۳ در دو بخش مسکونی و راهسازی باعث شد که جمعیت موش‌ها به شکل قابل توجهی افزایش یافته و اواخرسال ۸۳ به تدریج دغدغه عمومی در بین شهروندان و مسئولان شهری برای مقابله با این آفت خطرناک در شهر تهران به وجود آید.
اولین طرح جدی مبارزه با این جونده موذی در تهران تیرماه سال ۸۴ آغاز شد. این مرحله با برپایی چادرهایی در سراسرشهر تهران به ویژه در پارک‌ها و اجرای برنامه‌هایی در قالب گفت وگو، ارائه بروشور و اطلاعاتی درباره خسارت‌های زیست محیطی و بهداشتی موش‌ها به پایان رسید.
*مقابله مسلحانه با موش‌ها!
اما اطلاع‌رسانی و آگاه سازی شهروندان برای مقابله با موش‌ها موثرواقع نمی‌شود و این بار نه تنها تهران بلکه شهرهای بزرگی همچون اصفهان و شیراز هم به صحنه جولان موش‌ها در جوی‌های آب تبدیل می‌شود. این موضوع و دغدغه شهروندان از آثار زیست محیطی و بهداشتی وجود موش مسئولان شهری را بر آن داشت تا مرحله دیگری از طرح‌های خود را برای مقابله با این حیوان جونده در تهران آغاز کنند.
در مرحله دوم، شهرداری با کمک چند شرکت خصوصی در قالب مبارزه مواد شیمیایی برای مسموم کردن موش‌ها کار خود را ادامه داد و علاوه بر این، تعداد قابل توجهی گربه برای جدال و در دام انداختن موش‌های موذی دربرخی از مناطق تهران به ویژه پارک های لاله و ملت رها کرد.
پس از این مرحله طرح سومی هم از طرف شهرداری به اجرا در آمد که هنوز ادامه دارد. این مرحله شامل برنامه‌های عمرانی شهر از جمله ترمیم جوی‌ها، شکستگی جداول، پر کردن حفره‌های موجود در پیاده‌روها و ساماندهی جمع آوری زباله است.
*دانشگاهیان علیه موش‌ها دست به کار می‌شوند!
در بین اظهارنظرهای گوناگونی که تا به امروز درباره این موضوع بیان شده است می توان به صحبت های معاون سابق شهرداری تهران اشاره کرد، کلخورانی معاون سابق خدمات شهری شهرداری تهران با اشاره به اینکه تمام دانشگاه‌های معتبر کشور برای ریشه‌کنی معضل موش‌های تهران وارد عمل می‌شوند، اظهار داشت: تهیه و تدوین طرح جامع مبارزه با موش توسط دانشگاه فردوسی مشهد در حال حاضرتوسط مراکز ذیربط درحال بررسی جهت تصویب است.
از سوی دیگر هادی ساعی، عضو شورای شهر تهران گفته است: سم‌زدایی تنها اقدام مداومی است که در زمان‌های مشخص در حال انجام است. ساعی با اشاره به اینکه موش‌ها در مکان‌هایی که زباله بسیاری وجود دارند جمع می‌شوند، تصریح کرد: اگر مردم زباله‌های خود را در ساعات و مکان‌های مشخص قرار دهند در کاهش تعداد موش‌ها تأثیر بسزایی خواهد داشت.
*طلایی: راهکار اصلی، احداث فاضلاب است و بس!
اما دراین بین مرتضی طلایی رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهرتهران در رابطه با علل و عوامل افزایش جانوران موذی در تهران نظر متفاوتی دارد. طلایی می گوید: تا زمانی که شبکه جامع فاضلاب در تهران احداث نشود، شاهد افزایش موش و جانوارن موذی در تهران خواهیم بود.
[2]جولان موش ها در پایتخت
طلایی با بیان اینکه بخشی از عوامل گسترش آلودگی، میکروب و حشرات موذی مانند موش با ایجاد شبکه فاضلاب برطرف می‌شود، افزود: سم دادن به تنهایی راهکار اساسی و زیربنایی محسوب نمی‌شود، تردید نداشته باشید که اگر اسید هم به موش‌ها بدهیم بعد از مدتی برای آنها اپیدمی می‌شود و تا زمانی که برخی از کسبه عادت به ریختن زباله در جوی آب دارند، تولید‌مثل موش‌ها را شاهد خواهیم بود، بنابراین مردم باید کمک کنند تا اقداماتی که صورت می‌گیرد تأثیرگذار باشد.
*ساخت و ساز را بهانه نکنیم، اقدامات مدیریتی را تقویت کنیم
این عضو شواری شهر در ادامه خاطرنشان کرد: ساخت و سازهای اخیر در تهران در بحث مسکونی و راهسازی هیچ ارتباطی با افزایش آمارموش‌ها در تهران ندارد، چرا که بخشی از حل معضل موش در تهران به سلسله اقدامات حوزه‌های مدیریتی و اجرایی مربوط می‌شود و بخشی دیگر مربوط به عملکرد مردم است و مبارزه با موش باید در این دو حوزه صورت گیرد.
وی با انتقاد از وضعیت نامطلوب برخی از کسب و کارها در تهران اظهار داشت: تعدادی از کسبه در برخی از مناطق تهران به راحتی دورریزها و زباله خود را در جوی آب و در کنار رودخانه‌ها می‌ریزند که این موضوع در افزایش جانوران موذی بسیار نقش دارد.
*نتایج این همه طرح مساوی است با افزایش موش‌ها؟!
اما با وجود این همه فعالیت و اقدام برای مقابله با آسیب‌های شهری و زیست محیطی در چند ماه گذشته با گرم شدن هوا باز هم شاهد افزایش موش در شهر تهران به ویژه در مناطق جنوبی هستیم. اینکه چرا با وجود این همه اقدام، باز هم موش‌ها به راحتی در سطح شهر و در جوی‌های آب جولان می‌دهند، سوالی است که جواب آن را باید از مسئولان شهری و شهرداری مطالبه کرد.
از سوی دیگر اصل مهمی که برخی از شهروندان در زمینه رعایت قوانین شهرنشینی با سهل‌انگاری در رعایت آن زمینه زاد و ولد و افزایش جانوران موذی را فراهم کرده و ناخودآگاه بستر مساعد برای رشد آنها را فراهم می‌آورند، رعایت نکردن بهداشت معابر است. در حالی که شهروندان می‌توانند با بستن مجاری فاضلاب منزل و کنترل هر مجرایی که احتمال ورود آسان موش‌ها را ایجاد می‌کند، از حضور این جانور موذی در محل سکونت‌شان جلوگیری کنند و در نهایت نقش بسزایی در مبارزه با این جانور موذی داشته باشند./ انتهای مطلب
*باز نشر از جوان
[3]