برنامه ریزی برای ساخت شناورهای رادار گریز

گفت و گو: علی البرزی

بی شک اعزام سیزده ناوگروه به خلیج عدن برای حفاظت از کشتی های ایرانی را می توان نقطه درخشان کارنامه فعالیت های نیروی دریایی ارتش در یک سال گذشته دانست، اخبار و اطلاعات پیرامون این ناوگروه ها همواره مورد توجه رسانه های مختلف در داخل و خارج قرار گرفته و درباره این ماموریت نیروی دریایی تحلیل های مختلفی ارائه می شود.

برای آگاهی از تدابیرجدید نیروی دریایی ارتش برای حفاظت از کشتی ها در برابردزدان دریایی درمنطقه خلیج عدن، گفت و گویی با امیر دریادار«غلامرضا خادم بی غم» جانشین فرمانده نیروی دریایی ارتش انجام داده ایم.

*******

* امیربی غم ! بعد از اعزام سیزده ناوگروه به خلیج عدن به نظر می رسد، ماموریت نیروی دریایی برای اعزام ناوگروه های مختلف به این منطقه به صورت دقیق واکاوی و موشکافی نشده و دلایل حضورایران درآب های بین المللی برای بخش قابل توجهی از افکارعمومی جامعه هنوز نامشخص است، به راستی چرا و به چه دلیل نیروی دریایی ارتش از حدود یک سال پیش وارد فاز جدیدی از ماموریت های دریایی در خلیج عدن شد؟

شاید برای مردم عادی این مسئله جدید باشد، اما برای نیروی دریایی موضوع جدیدی نیست به دلیل اینکه این ماموریت ها در امتداد همان ماموریت های قبلی نیروی دریایی ازگذشته است. در شرح وظایف و ماموریت های محوله به نیروی دریایی ارتش، پاسداری ازمنافع جمهوری اسلامی دردریاها و آب های بین المللی به عنوان یکی از وظایف اصلی این یگان مشخص شده است.

دردوران دفاع مقدس تهدیدات مختلف خطوط مواصلاتی کشوررا هدف گرفته بود که با ابلاغ ماموریت های محوله ، نیروی دریایی با قدرت در برابرتمامی این تهدیدات ایستادگی کرد. درحال حاضرهم که درشرایط صلح هستیم منافع جمهوری اسلامی ایران دردریاها و آب های آزاد به فعالیت های نزدیک مرزها محدود نمی شود بلکه این فعالیت ها گسترش پیدا کرده است.

در شرایطی کنونی نفتکش ها و کشتی های تجاری و باری جمهوری اسلامی درسراسر دنیا تردد دارند و این در حقیقت تردد منافع ایران درآب های دوردست است، بنابراین چنانچه این منافع درآب های دوردست وجود نداشت نیروی دریایی هم به انجام رزمایش های خود می پرداخت، اما درحال حاضربخش عظیمی ازمنافع جمهوری اسلامی که درآب های بین المللی در حال تردد و فعالیت هستند دربرخی موارد دچارمشکلاتی شده است و خطراتی آنها را تهدید می کند.

یکی دوسال است که این تهدید دریایی ازناحیه دزدان دریایی علیه کشتی های ایرانی در آب های بین المللی به ویژه منطقه خلیج عدن وجود دارد و نیروی دریایی هم با توجه به وظیفه ذاتی وماموریت اصلی خود وارد این ماجرا شد. این ماموریت نیروی دریایی جدید نیست، اما رویداد و پدیده ای که این روزها در خلیج عدن به نام دزدان دریایی وجود دارد جدید و متفاوت است که درگذشته به این وسعت نبود.

*یعنی ماموریت اعزام ناوگروه به خلیج عدن فرامنطقه ای است و تنها برای حفاظت از کشتی های ایرانی نیست؟

نیروی دریایی با توجه به نوع ماموریت و ابلاغیه هایی صادره ازسوی ستاد کل نیروهای مسلح برای خود اولویت هایی را تعیین کرده است، درماموریت های خلیج عدن درابتدا حفاظت ازکشتی هایی که با پرچم جمهوری اسلامی تردد می کنند، درمرحله دوم کشتی های بازرگانی که با کشورایران همکاری دارند و درمرحله سوم تمام کشتی های عبوری ازاین منطقه در تورهای حفاظتی نیروی دریایی قرارخواهند داشت.

* امیر! نیروهایی که برای اجرای اینگونه از ماموریت ها عازم خلیج عدن می شوند، آموزش هایی خاصی را فرامی گیرند؟

تمامی نیروهای اعزامی به خلیج عدن قبل ازاعزام درچندین جلسه آموزشی توجیه لازم می شوند، چرا که نوع برخورد در دریا با یگان شناوردزدان دریایی ویگان شناور دشمن متفاوت است و باید نیروها نسبت به اصل واکنش سریع و مهارت درمقابله توجیه شوند.

علاوه براین طبق روال معمول تمامی این نیروها آموزش های زندگی طولانی مدت دردریا، چگونگی مقابله با دشمن ، شناخت تهدیدات را فرا می گیرند.

* از زمان آغاز ماموریت نیروی دریایی در خلیج عدن تا به امروز چه تعداد ناوگروه اعزام و چند کشتی اسکورت شده اند؟

ناوگروه سیزدهم نیروی دریایی درچند روزآینده به کشوربازمی گردد و بلافاصله چهاردهمین ناوگروه با همان دستورالعمل قبلی اعزام می شود، تا به امروزنزدیک به یک هزارکشتی را درمنطقه خلیج عدن اسکورت کرده ایم که تعداد زیادی ازاین کشتی ها با پرچم ایران و مابقی متعلق به کشورهای دیگربودند.

*امیر! آیا این صحت دارد که تمام کشتی های عبوری از منطقه خلیج عدن باید با ناوگروه های نیروی دریایی هماهنگی داشته باشند؟

بله! نیروی دریایی درراستای اجرای بهترماموریت خود درمنطقه خلیج عدن تصمیم گرفت که تمامی شناورهای عبوری ازمنطقه عدن به ویژه کشتی های ایرانی قبل از وارد شدن به این منطقه با ناوگروه های اعزامی هماهنگ شوند و ضمن تماس با ناوگروه مستقردرمحل موقعیت خود را اعلام کنند.

* خب ! این کارچه تاثیری در اجرای ماموریت دارد؟

زمانی که کشتی هایی عبوری به ویژه کشتی هایی که با پرچم ایران ازاین منطقه تهدید درخلیج عدن عبورمی کنند و با ناوگروه مستقر درمحل هماهنگ می شوند، ناوگروه نیروی دریایی براساس ماموریت های محوله و درکوتاه ترین زمان برنامه ریزی های لازم را برای حفاظت از کشتی ها درزمان عبورازمنطقه تهدید انجام می دهد.

به همه کشتی ها اعلام کردیم که قبل ازوارد شدن به منطقه تهدید به ناوگروه ها ی نیروی دریایی ارتش موقعیت و مایل دریایی خود را اعلام کنند تا بتوانید در کوتاه ترین زمان ممکن برنامه ریزی های خود را برای اجرای ماموریت های محوله انجام دهیم.

چنانچه دراین میان برخی ازکشتی ها این هماهنگی را انجام ندهند، بدون شک در زمان عبور ازمنطقه تهدید با مشکل مواجه می شوند. برای مثال در فروردین سال جاری یک کشتی ایتالیایی که بارسویا حمل می کرده و تماسی هم با ناوگروه ارتش نداشته ازطرف دزدان دریایی تهدید و دچارمشکل شده است.

*در یکسال گذشته آماردزدی های دریایی در منطقه عدن افزایش داشته، آیا این دزدی ها طبق برنامه خاصی انجام می شود و سازماندهی شده است ؟

نه! هیچ مورد خاصی وجود ندارد بسیاری ازاین دزدان دریایی ازکشورهای همان منطقه هستند و از نظر وضعیت داخلی کشورهایشان ساماندهی خاصی ندارد، بیشتر این دزدان دریایی افرادی هستند که یا محتاج دزدی هستند و یا به تحریک افرادی دست به دزدی دریایی می زنند.

دریکسال گذشته به تدریج این دزدان دریایی درمنطقه عدن با دزدی های فراوان و به دست آوردن امکانات زیاد برای خود قدرتی را به وجود آورده اند و به همین دلیل توانسته اند گستره فعالیت خود را گسترش دهند و حتی تا اقیانوس هم پیش روی داشته باشند.

*چنانچه این روند و قدرت گرفتن دزدان دریایی ادامه داشته باشد، به طور حتم در آینده ای نه چندان دور با مشکل جدی در منطقه عدن مواجه خواهیم بود و دزدان دریایی دیگری هم از کشورهای این منطقه اعلام مو جویدت می کنند، به نظرشما بهترین راهکار برای مهار این دزدی های دریایی چیست؟

اگر منطقه فعالیت دزدان دریایی درحوزه آب های داخلی کشوربود می توانستیم برای مقابله با آن برنامه ریزی بهتری داشته باشیم، اما درشرایط کنونی به دلیل اینکه در آب های بین المللی این دزدی های دریایی انجام می شود ، باید راهکاربین المللی ارائه شود.

به نظر من در حال حاضر قوانین بین المللی درستی هم برای برخورد با دزدان دریایی در این منطقه وجود ندارد و بسیاری ازاین دزدان دریایی حتی کشورمشخصی هم ندارند و به صورت قبیله ای در حاشیه خلیج عدن زندگی می کنند. این دزدان به دزدان «سومالی» معروف هستند.

*امیر! اگرموافق باشید بحث را به سمت تجهیزات و ادوات جدید نیروی دریایی ببریم، مدتی پیش در یکی از مجلات نظامی آمریکا گزارشی منتشرشد درباره تجهیزات نیروهای مسلح ایران ، در این گزارش بخش قابل توجهی ازتجهیزات نیروی دریایی به ویژه در بخش شناورها و ناوشکن ها فرسوده اعلام شد، در یکی از مقالات این مجله بدنه ناوشکن های ایران با توجه به عمر بالای ۳۲ سال فرسوده و از رده خارج اعلام شده بود، شما در سمت جانشین فرمانده نیروی دریایی این نوع گزارش ها را چگونه ارزیابی می کنید و آمار ارائه شده در این گزارش ها تا چه حد به واقعیت ها نزدیک است؟

این موضوع طبیعی است اگرشما یک وسیله ای را برای مدت زمان زیاد به حال خود رها کنید، بدون شک فرسونده وغیرقابل استفاده می شود و به تبع آن تجهیزات نظامی هم عمرقانونی خود را دارند و بعد از مدتی چنانچه به وضعیت این تجهیزات رسیدگی نشود فرسوده و ازرده خارج می شود.

این در شرایطی است که تجهیزات به حال خود رها شود ، یکسری ازتجهیزات درنیروی دریایی با توجه به نوع مصرفی که دارند مستهلک شده و ازرده خارج می شوند، اما بسیاری از تجهیزات هستند که عمر طولانی دارند و در طول مدت استفاده باید بازسازی ، یهینه سازی و نوسازی شوند.

ما در نیروی دریایی از بعد از جنگ تحمیلی سه مرحله بازسازی، بهینه سازی و نوسازی تجهیزات دریایی و شناورها را در دستور کارخود قراردادیم که دربحث یگان های شناورهمه تجهیزات دریایی یک شناور از نوع بازسازی و نوسازی شده است و درکنارآنها تجهیزات جدید را ساخته ایم. که ازآن جمله می توان به ناوشکن کاملا ایرانی «جماران» اشاره کرد.

*درصحبت های خود به ناوشکن «جماران» اشاره کردید، ناوشکن دوم ساخت ایران به نام «ولایت» هم این روزها درسواحل شمال کشور مراحل ساخت خود را طی می کند، به نظرمی رسد درباره این ناوشکن اطلاعات کمی منتشر شده و فرماندهان نیروی دریایی کمتردرباره ویژگی های این ناوشکن صحبت کرده اند، این شناور دارای چه ویژگی هایی ازنظر ادوات، تجهیزات و قدرت مانور دریایی است؟

با توجه به نوع ماموریت های نیروی دریایی و گسترش این ماموریت ها ساخت ناوشکن ولایت هم در سواحل شمالی آغاز شده است، این ناوشکن همکلاس ناوشکن جماران است اما با این تفاوت که با توجه به گذشت زمان که این ناوشکن مراحل ساخت خود را طی می کند تجهیزاتش هم با توجه به جدیدترین تجهیزات دریایی به روز استفاده می شود. با توجه به برنامه ریزی های انجام شده ساخت بدنه« ولایت» به صورت رادار گریزانجام خواهد شد تا این ناوشکن قابلیت اختفاء از دید دشمن را داشته باشد.

*امیر بی غم! چرا نیروی دریایی ارتش بیشترتمرکز خود را در بحث ساخت تجهیزات برای شناورهای رو سطحی متمرکزکرده، آیا ساخت زیر دریایی و شناورهای زیر سطحی در دستور کار نیروی دریایی نیست و برنامه ای برای ارتقاء شناورهای زیر سطحی در این نیرو وجود دارد؟

۱۸ سال است که علم ساخت شناورهای زیر سطحی وارد کشور شده و امروزه به مرحله ای رسیده ایم که با توجه به راهبرد نیروی دریایی ، زیر دریایی هایی ساخته شده است و یا مراحل ساخت خود را طی می کنند.

من درهمین مصاحبه اعلام می کنم که به همت متخصصان وزارت دفاع و نیروی دریایی ارتش امروزه نیازبه زیر دریایی های تاکتیکی به طورکامل برطرف شده و برنامه ساخت زیردریایی کلاس های بالاتربا توجه به نیاز و نوع ماموریت را دردستورکار داریم .

یکی نیروی دریایی راهبردی به طورمعمول و مشخص به همه نوع ازشناورها اعم از سطحی و زیر سطحی نیاز دارد و در حال حاضرهم نیروی دریایی دربحث ساخت تجهیزات جدید ، برای ساخت انواع شناورها وارد عمل می شود.

*با توجه به اینکه نیروی دریایی یک نیروی راهبردی است ، آیا برای ارتباط و همکاری با نیروی دریایی کشور های دیگر برنامه ای برای رزمایش های مشترک هم در دستور کار نیروی دریایی قراردارد؟

البته ما معتقد هستیم که به عنوان یک نیروی دریایی توانمند به تنهایی قادربه تامین امنیت مرزهای دریایی خود هستیم، اما برای همکاری های بیشتروآشنایی با توانمندی های کشورهای دیگر و مهمتراز آن معرفی دستاورد های بومی کشور، نیروی دریایی ارتش تصمیم گرفت که برنامه رزمایش های مشترک را طراحی کند که دراولین گام برای رزمایش های مشترک ، یک رزمایش امداد و نجات درمنطقه شمال اقیانوس هند با کشورعمان انجام خواهد شد. دربحث رزمایش های نظامی مشترک هم نیروی دریایی اعلام کرده که در راستای تامین امنیت منطقه و با پیام صلح و دوستی آمادگی رزمایش های مشترک را دارد.

* مدتی پیش سفیرکشورعربستان ایران را تهدید به حمله نظامی کرد، به نظر شما در حال حاضر با اینگونه اظهار نظرها تهدید علیه نظام جمهوری اسلامی تغییر کرده و شاهد نوع جدیدی از تهدید در منطقه هستیم؟

اینگونه صحبت ها آن هم از سوی یک سفیر برای نیروهای مسلح مبنای خاصی ندارد، اما تهدید در منطقه برای نیروی دریایی تغییر نکرده و همچنان آمریکا با عنوان تهدید اصلی به حساب می آید.

ازاوایل دوران دفاع مقدس بود که آمریکا ناوگان پنجم دریایی خود را در بحرین مستقرکرد تا از این طریق بتواند به حزب بعث در منطقه کمک کند و در حقیقت از همان زمان حضور خودش را در منطقه خلیج فارس گسترش دارد و تا به امروزهم بارها مسئله تهدید بودن ایران را در قالب طرح ایران هراسی مطرح کرده تا حضور نامشروع خود را به نوعی توجیه کند.

اما نیروی دریایی با حضوربسیار خوب در منطقه و رصد کامل تحرکات آمادگی کامل را دارد تا در صورت تهدید احتمالی از سوی هر کشور متجاوزی با آن مقابله کند.

*با توجه به اینکه حفاظت بخش هایی ازمنطقه دریایی ایران توسط نیروی دریایی سپاه صورت می گیرد، درحال حاضر تعامل و همکاری این دو نیروی مسلح در دریا چگونه است و آیا برنامه ای برای همکاری های بیشتر دارید؟

نیروی دریایی سپاه و ارتش در ماموریت ها مکمل یکدیگر هستند، نیروی دریایی سپاه حفاظت بخشی از منطقه دریایی خلیج فارس را بر عهده دارد و نیروی دریایی ارتش هم به عنوان یک نیروی راهبردی در ابعاد بزرگتر و در منطقه بزرگتر ماموریت حراست از مرزهای آبی را در برابر تهدیدات احتمالی انجام می دهد.

در چند سال گذشته با اجرای چندین رزمایش دریایی سطح همکاری های دو نیروی گسترش یافته و با برنامه ریزی بهتر به دنبال استفاده از تجربیات یکدیگر در حوزه حراست از مرزهای آبی هستیم.

منبع: باز نشر از مشرق