» نبض رسانه در سرزمین زرافه ها و پنگوئن ها / در آمد ۲ هزار و۵۰۰ دلاری “خبرنگار” در آفریقای جنوبی
۱۰ مرداد ۱۳۹۶
” ویلیام مکس فلمن وایتد ” سفیر آفریقای جنوبی: شبکه رادیویی ۷۰۲ برای تبلیغ کالا از خبرنگاران استفاده می کند و شبکه های تلویزیونی به عنوان مدل از آنها استفاده می کنند که درآمد آنها بیشتر می شود. پسر من خبرنگار ورزشی است و پول خوبی هم در می آورد. آنقدر درآمد دارد که از من کمک نگیرد. میانگین درآمد یک خبرنگار در آفریقای جنوبی برای کسی که تازه کار باشد در حدود ۲هزار و۵۰۰ دلار در ماه است، حق مسکن هم به آنها پرداخت می شود……
گفت و گو: علی البرزی
اشاره:
همزمان با بررسی تخصصی و کارشناسی رسانه ها در کشورهای خارجی، دفتر پرونده رسانه های بین الملل این شماره ماهنامه مدیریت ارتباطات به سر فصل کشور آفریقای جنوبی رسیده است، کشوری که بی شک بررسی رسانه های آن به دلیل گسترده ای این کشور می تواند جذابیت های خاص خودش را برای مخاطبان فهیم و دوستداران ارتباطات و رسانه داشته باشد.
” ویلیام مکس فلمن وایتد ” این روزها سفیر کشور آفریقای جنوبی در ایران است. از قضا پسرآقای سفیر هم خبرنگار و فعال رسانه ای در کشور آفریقا است و به همین دلیل نگاه ویژه ای به رسانه های کشورش دارد. این سفیر کهنه کار آفریقایی دربخش هایی از صحبت های خود به نکات جالبی درباره وضعیت اینترنت در قاره آفریقا اشاره می کند. به گفته وی، در شرایطی که قاره آفریقا یکی از اصلی ترین راه های ارتباطی تلفن همراه است در آفریقای جنوبی اینترنت به صورت جدی پیگیری شده و ضریب نفود آن بالا است و دولت در این باره نقش نظارتی دارد. متن کامل گفت و گوی سفیر افریقای جنوبی با خبرنگار ماهنامه مدیریت ارتباطات هم اینک پیش روی شماست.
****************
*آقای “ویلیام مکس فلمن وایتد” در حال حاضر چه تعداد روزنامه، خبرگزاری، سایت و شبکه های رادیویی و تلویزیونی درآفریقای جنوبی فعال است؟
این روزها ۲۳ روزنامه، ۱۴ هفته نامه در آفریقای جنوبی فعال است. همچنین به دلیل وجود ۱۱ زبان رسمی، نشریات و مطبوعاتی هم داریم که به این زبان ها منتشر می شوند. روزنامه ها با زبان های محلی هم وجود دارد و تیراژ آنها بین مردم ۵/۱۲ میلیون است. یعنی ۵/۱۲ میلیون نفر روزنامه می خرند و مطالعه می کنند. درباره تلویزیون و شبکه های رادیویی هم باید گفت که صدا و سیمای آفریقا در این باره به صورت دولتی فعال است و به ۱۱ زبان برنامه پخش می کند، به غیر از آن رسانه های مستقل هم فعالیت دارند. شبکه هایی مانند ANA، DSTVو ENA که خصوصی اند و به پخش برنامه می پردازند.
*از این تعداد روزنامه فعال در آفریقای جنوبی چه تعداد دولتی است؟
بخش زیادی از روزنامه ها خصوصی هستند و توسط ۴ گروه که یکی از آنها گروه ، Media24 ، Time Media Group، Independent Newspapers و Caxton CTP اداره می شوند. این ۴ گروه روزنامه ها را مدیریت می کنند. و روزنامه ها متعلق به آنها است از این نظر می توان گفت یکی از نقاط ضعف رسانه های آفریقا وابستگی به این ۴ گروه است چرا که آنها بیشتر دیدگاه و عقاید عامه مردم را نشان نمی دهند بلکه دیدگاه کاسب کارانه دارند.
* این گروه ها خصوصی هستند؟
بله خصوصی هستند و این یک نقطه ضعف به حساب می آید. البته دولت برای خود یک پایگاه خبررسانی دارد که دپارتمان مجزایی است و خبرهای رسمی و بیانیه های دولتی از این طریق منتشر می شود.
*چرا دولت آفریقای جنوبی به صورت رسمی اقدام به انتشار روزنامه نکرده است؟
طبیعت و ماهیت جامعه ما این طور ایجاب کرده که روزنامه های گوناگون داشته باشیم و صدای مخالف هم شنیده شود. روزنامه هایی که ۴ گروه رسانه ای مطرح، اداره می کنند در واقع از دل جامعه ظهور کرده اند و بر اساس نیاز جامعه به وجود آمده اند. دولت هم در واقع پایگاه رسانه ای خود را دارد و هیچگاه احساس نیاز نکرده که باید روزنامه دولتی داشته باشد. هر چیزی که لازم است از جانب دولت اعلام شود از طریق صدا و سیما اطلاع رسانی می شود. دولت احساس می کند جای کافی برای ابراز عقاید مخالف و موافق وجود دارد و احساس نیاز نکرده که مانند ایران روزنامه دولتی داشته باشد و هرچه بوده از دو تریبون پایگاه اطلاع رسانی دولت و تلویزیون انجام داده است.
جنبه دیگری که این موضوع دارد بحث خود نظارتی مطبوعات و رسانه ها در آفریقا است. دولت در بحث نظارت و حل اختلاف رسانه ها و مطبوعات هیچ دخالتی ندارد. در حال حاضر در این باره ۳ محل برای حل اختلاف وجود دارد. یکی شورای مطبوعات، بازرسی مطبوعات و دیگری هم پنل استیناف است که این سه دستگاه از شهروندان تشکیل شده است. اعضای تیم های رسانه ای بدون هیچ دخالتی از طرف دولت، چنانچه اختلاف نظری بین روزنامه ها و دولت، روزنامه ها و مردم و خود روزنامه ها بوجود آید از طریق این سه کانال موضوع را حل می کنند. اگر موضوع حقوقی و سنگینی اتفاق افتاده باشد به مقامات بالا ارجاع داده می شود در غیر این صورت در همین سه محل قضیه حل می شود و دولت هم هیچ دخالتی ندارد، جامعه ما از مجلس، قوه مجریه و قوه قضاییه تشکل شده که سه رکن اصلی جامعه به حساب می آیند و رسانه ها نقش مهمی در گزارش دهی درباره عملکرد این سه بخش بر عهده دارند.
*اگر تخلف بزرگی مانند مفاسد اقتصادی شکل بگیرد و رسانه ها بخواهند در این باره اطلاع رسانی کنند تا چه حد اختیار دارند و تا چه اندازه به اطلاعات دسترسی خواهند داشت؟
رسانه ها بسیار آزاد هستند، دستشان باز است. میزان بدهی ها منتشر می شود و اگر اسنادی داشته باشند رو می کنند. موارد زیادی هم تا به حال اتفاق افتاده و این موضوع برنامه اصلی آنها می شود و به آن می پردازند. اما برخی اوقات اطلاعات غلط ارائه می دهند که محاکمه خواهند شد و مجبور می شوند عذرخواهی کنند. اما من مطمئن هستم که پس از آزادی آفریقا هیچ خبرنگاری دستگیر نشده است.
*سطح معیشت خبرنگاران در آفریقا چطور است، به طور میانگین دستمزد یک خبرنگار چقدر است. دولت آفریقا چه سیاست حمایتی برای آنها در نظر گرفته است؟
پرسش سختی است و نمی توانم دقیق پاسخ دهم که درآمد آنها چقدر است چون هر گروه رسانه ای دستمزد متفاوتی دارد. اما بر اساس قانونی که برای رسانه ها وجود دارد حقوقی برای آنها در نظر گرفته شده است. البته برخی خبرنگاران پول خوبی در می آورند. برخی شبکه ها از خبرنگاران برای تبلیغ استفاده می کنند. به عنوان مثال شبکه رادیویی ۷۰۲ برای تبلیغ کالا از خبرنگاران استفاده می کند و شبکه های تلویزیونی به عنوان مدل از آنها استفاده می کنند که درآمد آنها بیشتر می شود. پسر من خبرنگار ورزشی است و پول خوبی هم در می آورد. آنقدر درآمد دارد که از من کمک نگیرد. میانگین درآمد یک خبرنگار در آفریقای جنوبی برای کسی که تازه کار باشد در حدود ۲هزار و۵۰۰ دلار در ماه است. بیمه پزشکی هم دارند که پوشش خوبی دارد علاوه بر آن حق مسکن هم به آنها پرداخت می شود. افرادی که سابقه بالاتری دارند حقوق بیشتری دریافت می کنند و جای پیشرفت دارند. اگر بخواهیم مقایسه کنیم با قبل از انقلاب آفریقا این وضعیت تفاوت فاحشی داشته است.
*آقای سفیر! در آفریقا وضعیت اینترنت و استفاده از شبکه های اجتماعی به چه نحوی است؟
اینترنت و شبکه های اجتماعی بدون شک نقش مهمی در مسایل کشور ایفا می کنند. حتی می تواند شکل دهنده افکار عمومی در جامعه باشد. از لحاظ وب سایت های خبررسان و روزنانه ها ۱۴ وب سایت داریم که به صورت رایگان در دسترس همه مردم است. از نظر شبکه های اجتماعی هم واتس آپ و فیس بوک مورد توجه قرار دارد اما واتس آپ محبوبیت بیشتری بین جوانان و حتی افراد مسن دارد. در حال حاضر انتخابات محلی در پیش است و در این باره بحث در شبکه های اجتماعی بسیار تاثیر گذار است. از این طریق می توان فهمید که ضربان جامعه چیست و از تبادل ایده ها در این گروه ها می توان فهمید مردم درباره احزاب اپوزیسیون چه فکری می کنند. شبکه های اجتماعی فضای پرجنب و جوشی را ایجاد کرده و افراد بر اساس بخش دوم قانون اساسی در این مباحث شرکت فعال دارند.
درحال حاضر در بحث ارتباطات دولت طرحی دارد کهSet-top Box دیجیتال را به صورت رایگان به خانوده ها ارائه می دهد. به عنوان مثال جوامعی که فقیرند، بیکاران و مستمری بگیران این دستگاه را رایگان دریافت می کنند. این برنامه ای است که در همه کشور انجام می شود و این موضوع تعهد دولت در زمینه دسترسی مردم به اطلاعات را نشان می دهد.
*در کشور شما تلویزیون تازه دیجیتال شده است؟
بله. با سیستمی که دولت ارائه می دهد در حال پیشرفت هستیم. بحث ارتباطات و طرح ارتباط روستایی را داریم که اینترنت را به روستاها ببریم و دسترسی به تلویزیون در مناطق فقیر و روستایی هم در دستور کار است. این طرح از سال ۲۰۰۹ آغاز شده که پیشرفت خوبی داشته است. همچنین بحث اینترنت وای فای در مدارس و برنامه هایی برای اینترنتی کردن آموزش در مدرسه ها وجود دارد که برای استفاد بچه ها از ای پد و مباحث آموزش دنبال می شود.
*سرعت اینترنت در کشور شما چقدر است. چند شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنت در آفریقای جنوبی وجود دارد؟
نمی خواهم بر اساس حدس و گمان درباره سرعت اینترنت صحبت کنم اما برای نفوذ اینترنت باید بگویم بیشتر مردم از اینترنت استفاده می کنند. در شرایطی که قاره آفریقا یکی از اصلی ترین راه های ارتباطی تلفن همراه است در آفریقای جنوبی اینترنت به صورت جدی پیگیری شده و ضریب نفود آن بالا است. بیشتر از ۲۰ شرکت خصوصی مانند MTN ،Vodakomو Cell C در این زمینه فعالیت دارند. دولت در این باره نقش نظارتی دارد. از نظر سرعت هم آمار دقیقی ندارم اما پوشش ۴G را در کل کشور داریم و سرعت اینترنت در آفریقای جنوبی بیشتر از ایران است و با اروپا قابل مقایسه است.
*چند درصد کشور از اینترنت استفاده می کنند؟
کل کشور و از همه نقاط قابلیت دسترسی دارند، البته ممکن است استفاده نکنند اما پوشش آن برای همه وجود دارد. زیرساخت های آن و برج های مخابراتی همه نصب شده و دسترسی به اینترنت حتی در دور افتاده ترین روستاها وجود دارد. همچنین به دلیل ضریب نفوذ بالای تلفن همراه، اینترنت تلفن همراه نیز مورد استفاده قرار دارد. تا پیش از این آفریقای جنوبی از نظر فناوری اطلاعات زیرساخت های خوبی نداشت اما در حال حاضر بزرگترین تلسکوپ در نیم کره جنوبی در آفریقا قرار دارد. در این زمینه رقابتی بین کشورهای غربی وجود داشت که در نهایت این طرح بین آفریقا و استرالیا به توافق رسید و فاز یک آن انجام شد و در حال اجرای فاز دوم آن هستیم. این پروژه نشان دهنده وجود زیرساخت های قوی در زمینه فناوری اطلاعات در آفریقای جنوبی است.
*به عنوان سفیر آیا از رسانه های ایران استفاده می کنید. برای دریافت اطلاعات روزانه بیشتر از کدام رسانه استفاده می کنید؟
دسترسی به اطلاعات وجود دارد. من هر روز پرس تی وی را می بینم و روزنامه تهران تایمز را مطالعه می کنم. حتی به روزنامه های فارسی و مقاله های فارسی هم دسترسی دارم و اگر موضوعی درباره روابط دوجانبه وجود داشته باشد ترجمه کرده و مطالعه می کنم. در سطح سفارت ما نمی توانیم به یک روزنامه ارجحیت دهیم چرا که یکی از آنها اجتماعی و دیگری اقتصادی است به همین دلیل ما باید از همه آگاهی داشته باشیم و در جریان اخبار باشیم.
*به عنوان سفیر پس از اخبار سیاسی بیشتر به چه اخباری علاقه دارید و چه حوزه ای را دنبال می کنید؟
همه حوزه های خبری را دنبال می کنم. اما به صورت خاص به اخبار محیط زیست، جغرافیا و قلمرو حیوانات علاقه دارم و National Geographic را هر روز نگاه می کنم. برنامه های ورزشی و آشپزی را هم دنبال می کنم. برنامه های ورزشی را مانند دوران جوانی دنبال نمی کنم چون خیلی تجاری شده و مانند زمان محمد علی کلی نیست. دنبال سریال ها و یا اخبار بازیگران نیستم اما فیلم های کلاسیک، وسترن و انیمیشن را نگاه می کنم.
*چه تعداد شبکه رادیویی فعال در آفریقای جنوبی وجود دارد؟
شبکه های رادیویی زیادی فعالیت دارند که نمی توانم تعداد دقیق آنها را اعلام کنم. شبکه های رادیویی صدا و سیما فعال هستند و ورزش، موسیقی و اخبار را پوشش می دهند. علاوه بر آن هر شهر، روستا و یا هر اجتماع و قبیله ای رادیوی مخصوص خود را دارد. دولت برای راه اندازی رادیو تامین مالی انجام می دهد و به افراد کمک می کند تا پس از راه اندازی رادیو از طریق تبلیغات درآمدزایی داشته باشند. در حال حاضر دانشگاه ها هم شبکه رادیویی خود را دارند و هر شهر و روستایی هم مختص به خود رادیو دارد با این حال احساس می کنم به شبکه های رادیویی بیشتری نیاز است.
* آقای سفیر! راه اندازی شبکه رادیویی ساده است و برای این کار نیاز به مجوز نیست؟
به جز شبکه هایی که برای جوامع خاص و اقلیت های محلی برنامه پخش می کند و در دست دولت است راه اندازی سایر شبکه های رادیویی راحت است. این کار به مجوز احتیاج دارد اما اگر از قوانین پیروی کنید دریافت آن سخت نیست و دپارتمان ارتباطات کارهای آن را انجام می دهد. بخش دیگر هم موضوع امواج رادیویی است یعنی باید بتوان محدوده خاصی را برای راه اندازی شبکه در اختیار گرفت. به طور کلی در آفریقا شبکه های رادیویی فراوانی فعال است و جوامع هنری زیادی داریم که آنها هم شبکه رادیویی خودشان را دارند علاوه برآن بومی های آفریقای جنوبی هم شبکه های خودشان را دارند تا از فرهنگشان نگهداری کنند.
*ودر پایان آینده مطبوعات در آفریقا را چگونه می بینید؟
بحث آزادی بیان و مطبوعات یک موضوع مهم در دموکراسی آفریقا است. ما برای مطبوعات مان آینده خوبی را پیش بینی می کنیم. هدف ما این است که هیچ وقت دوره قبل از ۱۹۹۵ و آپارتاید تکرار نشود. در واقع رسانه های ما باید در این باره نقش مهمی ایفا کنند و مسئولیت بر عهده آنها است.
نظر شخصی من این است که یکی از ارکان دموکراسی مطبوعات است. بر این اساس رسانه ها نباید ابزاری برای یک قشر خاص باشند بلکه باید وسیله ای برای رشد همه افراد باشند. مطبوعات و رسانه هایی که به طور مثبت انتقاد می کنند نقش مهمی در حفظ دموکراسی دارند. آزادی رسانه در آفریقای جنوبی را باید در گذر از دولت غیر دموکراتیک آپارتاید به دولت دموکراتیک کنونی در نظر گرفت. یکی از موضوعات اصلی مطبوعات، آزادی بیان است چرا که مطبوعات نقش مهمی را در بحث آزادی و دموکراسی برای مبارزه علیه آپارتاید ایفا کرده اند. چون در قبل از آن و در زمان آپارتاید بحث کنترل رسانه ها، دستگیری خبرنگاران و سرکوب رسانه ها وجود داشت، در واقع همه جنبه های آزادی بیان سرکوب شده بود. در جریان مبارزات علیه آپارتاید بحث رسانه های دگراندیش یا مطبوعات مخالف دولت مطرح شد که در دوره ماندلا چند رسانه مانند «مدیا یو اچ» فعالیت داشتند. همچنین در دهه ۶۰ «درام» را داشتیم که برای بسیج کردن مردم علیه دولت آن زمان فعال بود. این باعث شد رسانه نقش مهمی درموفقیت جریان آزادی بخش و انقلاب آفریقا داشته باشد.
در بخش دوم قانون اساسی آفریقا چارچوب آزادی مطبوعات مشخص شده و بر اساس این بخش از قانون اساسی همه حق آزادی بیان دارند که شامل آزادی مطبوعات و رسانه ها، آزادی دریافت و ارسال اطلاعات و دیدگاه ها، آزادی خلاقیت هنری و آزادی پژوهش علمی است. بر این اساس همه رسانه ها در این چارچوب فعالیت می کنند./ انتهای مطلب
منبع: ماهنامه مدیریت ارتباطات