نویسنده : علی البرزی

نزدیک به ۵۰ سال است که به آن ها “فرشتگان نجات” می گویند، چه آنهایی که در روزگاری نه چندان دور در عملیات های دفاع مقدس حضور داشتند و چه آنهایی که این روزها سر صحنه های امداد و نجات، زلزله و یا سیل برای نجات جان مردم، مصدومان و مجروحان حضور دارند. این موضوع را بارها شنیده ایم و حتی در برخی موارد همه ما از نزدیک شاهد آن بوده ایم.

حتی آنقدر این موضوع مهم بوده است که درمیان دیالوگ های چند فیلم سینمایی از آن یاد شده است و هنرمندان و بازیگران در نقش خود با دیالوگ های به یادماندی ما را به یاد ” فرشتگان نجات” انداخته اند.

همین چند سال پیش بود که درچند دیالوگ ماندگار فیلم سینمایی”چ” ساخته ابراهیم حاتمی کیا “فرشتگان نجات” و یا همان بالگردها و خلبانان هوانیروز ارتش مورد تقدیر قرار گرفتند و از آنها به نیکی یاد شد. سکانسی که “شهید چمران” خطاب به خلبان بالگرد انتقال مجروحان پاوه می گوید: « دل مرم این شهر به صدای ملخ های هلیکوپترشما گرم است» و یا در بخش دیگری از فیلم که “تیمسار فلاحی” فرمانده وقت نیروی زمینی خطاب به شهید چمران می گوید: « دکتر ، بچه های هوانیروز اگر انگیزه پیدا کنند، تماشایی می شوند»

*ستون فقرات ارتش
بی شک اگر یکی از یگان های اصلی و تاثیر گذار از ابتدای تشکیل تا به امروز در سطح نیروهای مسلح ایران را “هوانیروز” بدانیم، سخن به گزاف نگفته ایم. “هوانیروز” که مخفف و متشکل از ۳ واژه ” هواپیمایی نیروی زمینی “است، طی سال های گذشته و به ویژه در دوران دفاع مقدس به عنوان ستون فقرات نیروهای مسلح چه در عملیات های آفندی و چه در عملیات های امداد و نجات نقش آفرینی داشته است.
یگان هوانیروز از ابتدای تشکیل در کشور که به حدود ۵۰ سال پیش مرتبط می شود، با ۳ ماموریت اصلی، نبرد در میادین جنگی، پشتیبانی از نیروهای خودی و امداد نجات در زمان جنگ و صلح تشکیل شد.

این یگان که امروزه به یکی از یگان های اصلی، مهم و استراتژیک کشور تبدیل شده است، علاوه بر انجام ماموریت های مرتبط با نیروهای مسلح در پشتیبانی های عمومی و مورد نیاز سازمان ها و دستگاهی اجرایی برای حمل و نقل و ترابری سبک و سنگین هم نقش آفرینی می کند.
اوج فعالیت های هوانیروز ارتش در دوران ۸ ساله جنگ تحمیلی شکل گرفت به صورتی که این یگان از نیروی زمینی در بیشتر عملیات ها هم نقش آفندی برای جلوگیری از تحرک ستون های زرهی و مکانیزه دشمن را برعهده داشت و هم به عنوان پشتیبان برای انتقال مجروحان و مصدومان و همچنین جا به جایی ادوات سبک و سنگین جنگی نقش آفرینی کرد.

هوانیروز ارتش با بهره گیری از ده ها فروند انواع متنوع و گوناگون بالگردها نقش مهمی در پشتیبانی از برنامه های عمومی کشور داشته و دارد. سازمان رزم هوانیروز را این روزها ۵ نوع بالگرد هجومی و ترابری سبک و سنگین و همچنین چند نوع هواپیمای ویژه فرماندهی و ترابری سبک تشکیل می دهد که به اختصار در ادامه با آنها آشنا می شویم:

*بالگرد AB- 206 (جت رنجر) ویژه شناسایی
یک بالگرد سبک که برای ماموریت های شناسایی ، فرماندهی و کنترل ، پست دیدبانی و تنظیم تیر توپخانه استفاده می شود و گنجایش ۵ نفر با خدمه را دارد.

*بالگرد (AB- 205 (UH-1 ترابری نیمه سنگین

یک بالگرد نیمه سنگین است که برای ماموریت های هجومی، فرماندهی و کنترل، تجسس و نجات ، پیاده کردن چتر باز و حمل و نقل نفرات کاربرد دارد. این بالگرد ۱۳ نفر با خدمه ظرفیت دارد و قابلیت نصب ۶ عدد برانکارد برای حمل مجروحان در زمان مورد نیاز در بین قابلیت های آن طراحی شده است.

*بالگرد ۲۱۴ ترابری نیمه سنگین
بالگرد ۲۱۴ یک پرنده تاکتیکی برای عملیات های هجومی، فرماندهی ، کنترل و تجسس و نجات و حمل و نقل تجهیزات است ، این بالگرد قابلیت گنجایش ۱۶ نفر با خدمه را در شرایط استاندارد دارد.

*بالگرد ۲۰۹ تک ور کبری ( نان تاو و تاو)
بالگرد کبری بالگردی است دو موتوره با گنجایش ۲ نفر (خلبان و تیر انداز) که می توان ماموریت های اسکورت بالگردهای نیرو بر حمله و تک به وسایل زرهی و مکانیزه دشمن، شرکت در عملیات های هجومی و پشتیبانی از ستون های خودرویی را برعهده داشته باشد.
این بالگرد می تواند تا ۸ فروند موشک تاو و یا حداکثر ۷۶ فروند راکت ۷۵/۲ را حمل کند و علاوه بر این مجهز به یک قبضه توپ ۲۰ میلیمتری گردان در دماغه با ظرفیت ۷۵۰ تیر فشنگ است و در دو نوع تاو و نان تاو مورد استفاده قرار می گیرد که در نمونه تاو، قابلیت حمل و شلیک موشک های تاو برای اهداف زرهی و تانک ها وجود دارد.

*بالگرد (CH-47) شینوک ترابری سنگین
این پرنده یک بالگرد برای ترابری های سنگین است که قابلیت انجام ماموریت هایی مانند حمل و نقل توپخانه سبک و سنگین، حمل و نقل نفرات با تجهیزات و حمل و نقل مجروح را برعهده دارد. همچنین گنجایش حداکثر ۴۴ نفر با ۳۳ صندلی برای نشستن به همراه خدمه و یا نصب ۲۴ عدد برانکارد را دارد.

*گردان هواپیمایی هوانیروز
هوانیروز ارتش علاوه بر ساختار بالگردهایی که در اختیار دارد، از تعدادی هواپیمای سبک هم در ماموریت های گوناگون خود با توجه به نوع ماموریت استفاده می کند که شامل پرنده های (U-17) سسنا برای شناسایی و رابط فرماندهی ، توربوو کماندر برای ترابری سبک، جت فالکن (FA- 20) ترابری سبک و (f- 27) فرندشیپ ترابری سبک می شود.

*خودکفایی در هوا و زمین
بی شک داشتن تعداد زیادی بالگرد و وسیله پرنده و حجم بالای ماموریت ها چه در زمان جنگ و چه در حال حاضر، هوانیروز را به یکی از یگان های پر کاربرد تبدیل کرده است که دائم پرنده هایش در حال ماموریت هستند، به همین دلیل انجام بازرسی های فنی به صورت مستمر از تجهیزات و وسایل پرنده امری غیرقابل اجتناب می شود و باید همواره وسایل و تجهیزات زمینی و هوایی بازآمد، تعمیر و نگهداری و به روز رسانی شوند.

هوانیروز ارتش در سال های گذشته با کمک بخش های علمی و دانشگاهی و همچنین با استفاده از ظرفیت های موجود در مجموعه وزارت دفاع و شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایرانی توانسته است بخش زیادی از وسایل پرنده خود را باز آمد و به روز رسانی کند که برای مثال می توان به بازآمد چندین فروند بالگرد زمین گیر شده از زمان جنگ و یا ساخت شبیه سازهای گوناگون برای آموزش خلبانان جوان بالگردها اشاره کرد.

به باوربسیاری از کارشناسان حوزه دفاعی، در سال های آینده با ساخت و تولید وسایل پرنده جدید در مجموعه هوانیروز ارتش با استفاده از توان داخلی مهندسان و متخصصان ایرانی، این یگان ارزشمند شاهد تحولات عظیمی در سازمان رزم خود خواهد بود و بی شک به یکی از قدرتمند ترین یگان های بالگردی در جهان تبدیل خواهد شد. / انتهای مطلب

منبع : همشهری پایداری